Дательный падеж обозначает направление движения или перемещения.
Правила добавления аффиксов дательного падежа отражены в таблице.
| Последняя гласная слова |
| Аффиксы дательного падежа |
| Слово заканчивается на согласную |
Слово заканчивается на гласную |
| a - ı - o - u |
-a |
-y -a |
| e - i - ö - ü |
-e |
-y -e |
Duvara, çadıra, yola, arabaya, kapıya, banyoya, kuyuya; eve, vitrine, dereye, kediye, ütüye.
Вопросы дательного падежа Kime? (Кому? На кого?) Neye? (Чему? На что?) Nereye? (Куда?)
Sen kime sordun? Ben babama sordum. (Ты кому задал вопрос? Я задал вопрос отцу.)
Sen neye bakıyorsun? Ben arabaya bakıyorum. (На что ты смотришь? Я смотрю на автомобиль.)
Sen kitabı nereye koydun? Ben kitabı masanın üstüne koydum. (Ты куда положил книгу? Я положил книгу на стол.)
Слова с аффиксами притяжательности третьего лица присоединяют аффикс дательного падежа через букву -n.
Onun arabasına, yatak odasına, onların evlerine.
Дательным падежом управляют послелоги kadar, göre, doğru, rağmen, karşılık, dek, dair, ait.
Sabaha kadar oturdu. (Сидел до самого утра)
Mehmet'e göre bu doğruymuş. (По мнению Мехмеда, это правда)
Türkçe'ye doğru. (Прямиком в турецкий язык)
Buna rağmen bana inanmadı. (Несмотря на это, он мне не поверил)
Bu kitaba karşılık ne istiyorsun? (Что ты хочешь за эту книгу?)
Sabaha dek uyumadık . (До самого утра мы не спали)
Buna dair bir bilgim yok. (Я об этом ничего не знаю)
Bu araba kime ait? (Кому принадлежит эта машина?)
В личных местоимениях первого и второго лица единственного числа происходит смена корневой гласной.
Ben > ben-e > bana
sen > sen-e -> sana
Аффиксы принадлежности предшествуют аффиксам дательного падежа.
Benim evime, senin sınıfına, onun arabasına, bizim ailemize.
Личные местоимения в дательном падеже приобретают следующий вид:
Bana - мне, на меня,
Sana - тебе, на тебя,
Ona - ему, на него,
Bize - нам, на нас,
Size - вам, на вас,
Onlara - им, на них.
Глаголы, управляющие дательным падежом:
Gitmek (уйти), gelmek (прийти), bakmak (смотреть), girmek (входить),
koymak (класть), binmek (сесть), anlatmak (объяснять), kızmak
(злиться), sormak (спрашивать), vermek (давать), inanmak (верить),
söylemek (рассказывать), izin vermek (разрешать), yardım etmek (помогать),
bağırmak (кричать), aşık olmak (влюбиться), yazmak (написать),
götürmek (унести), güvenmek (доверять), başlamak (начинать), söz vermek
(клясться), engel olmak (препятствовать), karışmak (смешаться),
sevinmek (обрадоваться), üzülmek (огорчаться).
1. Ben işe gidiyorum. (Gitmek > Nereye)
2. Gül annesine gitti. (Gitmek > Kime)
3. Akşam saat yedide eve geldim. (Gelmek -> Nereye)
4. Herkes bana bakıyordu. (Bakmak > Kime)
5. Çocukların hepsi arabaya bakıyordu. (Bakmak > Neye)
6. Birden odaya bir adam girdi. (Girmek > Nereye)
7. Kitapları şu rafa koy. (Koymak > Nereye)
8. Gece ikide otobüse bindik. (Binmek > Neye)
9. Ben bu konuyu size anlatmıştım. (Anlatmak > Kime-Neye)
10. Selma böyle şeylere çok kızıyor. (Kızmak > Neye)
11. Babası ona çok kızmış. (Kızmak > Kime)
12. Sen öğretmene sormadın mı? (Sormak > Kime)
13. Sedat kalemi Ali'ye vermiş. (Vermek > Kime-Neye)
14. Mehmet bize inanmaz. (İnanmak > Kime)
15. Ben bu tür şeylere inanmıyorum. (İnanmak > Neye)
16. Ben sana söylemiştim. (Söylemek > Kime)
17. Öğretmen onlara izin vermemiş. (İzin vermek > Kime)
18. O buna izin vermez. (İzin vermek > Neye)
19. Biz her zaman yaşlılara yardım etmeliyiz. (Yardım etmek > Kime)
20. Ömer sana neden bağırdı. (Bağırmak > Kime)
21. İzzet Gönül'e aşık olmuş . (Aşık olmak > Kime)
22. Ben de anneme mektup yazıyordum. (Yazmak > Kime-Ne)
23. Bu elmaları kardeşine götür. (Götürmek > Neye-Kime)
24. Beni her sabah babam okula götürüyor. (Götürmek > Kimi-Nereye)
25. Halil bize hiç güvenmiyor. (Güvenmek > Kime)
26. Arkadaşlar toplantıya başlıyoruz . (Başlamak > Neye)
27. Ben sana söz vermedim. (Söz vermek > Kime)
28. Dilek her zaman bize engel oluyor. (Engel olmak > Kime)
29. Sen bana karışma! (Karışmak > Kime)
30. Hepimiz bu habere çok sevindik. (Sevinmek > Neye)
31. Hepimiz bu habere çok üzüldük. (Üzülmek > Neye)
